عَنْ [أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ] عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه‌السلام قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ [هَذِهِ] الْآیَةُ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً» سوره مجادله (58) آیه12، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا تَقُولُ قَالَ دِینَارٌ قُلْتُ لَا یُطِیقُونَهُ قَالَ فَکَمْ قُلْتُ شَعِیرَةٌ قَالَ إِنَّکَ لَزِهیدٌ فَنَزَلَ «أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ» سوره مجادله (58) آیه13، فَخَفَّفَ اللَّهُ عَنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ بِی فَلَمْ یَنْزِلْ فِی أَحَدٍ قَبْلِی وَ لَا یَنْزِلُ فِی أَحَدٍ بَعْدِی. تفسیر فرات الکوفی، فرات بن ابراهیم الکوفی، ج1، ص469.
از امام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه‌السلام نقل شده که فرمود: هنگامی که آیه نجوا (ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هرگاه [خواستید] با پیامبر درگوشی حرف بزنید، پیش از نجوایتان صدقه‌ای تقدیم دارید) نازل شد، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نظرت چیست؟ آیا برای هر دیدار یک دینار مناسب است؟ عرض کردم: همة مردم توان پرداخت این مبلغ را ندارند. فرمود: پس چقدر؟ عرض کردم: دانه ای جو! فرمود: شاید کسی بگوید تو به‌این کار شوقی نداری! پس آیة بعدی نازل شد: آیا [از فقر] ترسیدید که پیش از نجوایتان صدقه‌هایی بدهید؟ نازل شد، پس خداوند به‌خاطر من این بار را از دوش امّت برداشت و این آیه پیش از من و بعد از من دربارة هیچ‌کسی نازل نشده و نازل نخواهد شد.
رُوِیَ عن علیٍّ علیه‌السّلام: أنّه ناجى رسولَ الله صلّى اللهُ علیه وآله وسلّم عشرَ مراتٍ بِعَشرِ کلماتٍ قدَّمها عشرَ صدقاتٍ فسألَ فی الأولى: ما الوفاء؟ قال: التوحیدُ وشهادةُ أن لا إله إلا اللهُ، ثُمَّ قال: وما الفسادُ؟ قال: الکُفرُ والشِّرکُ باللهِ عزّوجلَّ، ثمَّ قال: وما الحقُّ؟ قال: الإسلامُ والقرآنُ والولایةُ إذا انتهتْ إلیکَ، قال: وما الحیلةُ؟ قال: ترکُ الحیلةِ، قال: وما علیَّ؟ قال: طاعةُ اللهِ وطاعةُ رسولِه، قال: وکیف أدعو اللهَ تعالى؟ قال: بالصِّدقِ والیقینِ، قال: وماذا أسأل اللهَ تعالى؟ قال: العافیةَ، قال: وماذا أصنَعُ لنِجاةِ نَفسی؟ قال: کُلْ حلالاً وقُلْ صِدْقاً، قال: وما السرورُ؟ قال: الجنةُ، قال: وما الراحةُ؟ قال: لقاءُ اللهِ تعالى.
فلما فرغ النبیُّ صلّى اللهُ علیه وآله وسلّم من جوابِ أسئلةِ علیٍّ، نُسِخَ حُکْمُ وُجُوبِ الصدقةِ قبلَ التناجی مع رسولِ الله صلّى الله علیه وآله وسلّم. فرائد السمطین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطین و الأئمة من ذریتهم علیهم‌السلام، ابراهیم بن محمد المؤید الجوینی الخراسانی، ج1، ص315، ح283.
از علی علیه‌السلام نقل شده که او با رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم دَه بار، با دَه کلمه درگوشی کرده است و قبل از آن کلمات، دَه صدقه داده است،
1-پس اولین سؤالش این بود: وفاء چیست؟ پیامبر فرمود: پیمانداری یگانه دانستن خدا و شهادت به‌وحدانیت او است،
2- سپس عرض کرد: تباهی چیست؟ فرمود: کافر شدن و برای خداوند عزوجل قائل شدن به‌شریک داشتن.
3-سپس عرض کرد: حق چیست؟ فرمود: اسلام و قرآن و ولایتی است که سرانجامش تو باشی،
4-عرض کرد: راه فرار چیست؟ فرمود: مکر نکردن،
5- عرض کرد: چه چیزی بر عهدة من است؟ فرمود: پیروی کردن از خدا و رسولش،
6-عرض کرد: خدای متعال را چگونه صدا بزنم؟ فرمود: از روی راستی و قطع،
7-عرض کرد: از خدای متعال چه چیزی درخواست کنم؟ فرمود: صحت، سلامتی و تندرستی،
8-برای نجات خودم چه کنم؟ فرمود: حلال بخور و راستگو باش،
9-عرض کرد: شادی و خوشحالی چیست؟ فرمود: بهشت،
10-عرض کرد: آسایش چیست؟ فرمود: ملاقات کردن خدای متعال (عاقبت به‌خیری).
پس چون پیامبر صلی الله علیه و آله از پاسخ دادن به‌سؤالات علی علیه‌السلام فارغ شد، حکمِ وجوبِ صدقه دادن قبل از درگوشی کردن با رسول خدا صلی الله علیه و آله نسخ (باطل، زائل و برداشته) شد!
- ۰۱/۱۰/۲۴