قال رسولُ اللهِ صلّی اللهُ علیه و آله: إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ شَرَفاً وَ إِنَّ شَرَفَ الْمَجَالِسِ مَا اسْتُقْبِلَ بِهِ الْقِبْلَةُ، مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَکُونَ أَعَزَّ النَّاسِ فَلْیَتَّقِ اللَّهَ، وَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَکُونَ أَقْوَی النَّاسِ فَلْیَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ، وَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَکُونَ أَغْنَی النَّاسِ فَلْیَکُنْ بِمَا فِی یَدِ اللَّهِ أَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِی یَدِهِ، ثُمَّ قَالَ: أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِشِرَارِ النَّاسِ؟ قَالُوا: بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: مَنْ نَزَلَ وَحْدَهُ وَ مَنَعَ رِفْدَهُ وَ جَلَدَ عَبْدَهُ، ثُمَّ قَالَ: أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِکَ؟ قَالُوا: بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: مَنْ لَا یُرْجَی خَیْرُهُ وَ لَا یُؤْمَنُ شَرُّهُ، ثُمَّ قَالَ: أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِکَ؟ قَالُوا: بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: مَنْ لَا یُقِیلُ عَثْرَةً وَ لَا یَقْبَلُ مَعْذِرَةً، ثُمَّ قَالَ: أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِکَ؟ قَالُوا: بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: مَنْ یُبْغِضُ النَّاسَ وَ یُبْغِضُونَهُ، إِنَّ عِیسَی علیه‌السلام قَامَ خَطِیباً فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ فَقَالَ: یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ، لَا تَکَلَّمُوا بِالْحِکْمَةِ عِنْدَ الْجُهَّالِ فَتَظْلِمُوهَا وَ لَا تَمْنَعُوهَا أَهْلَهَا فَتَظْلِمُوهُمْ وَ لَا تُکَافِئُوا ظَالِماً فَیَبْطُلَ فَضْلُکُمْ، یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ الْأُمُورُ ثَلَاثَهٌ أَمْرٌ بَیِّنٌ رُشْدُهُ فَاتَّبِعُوهُ وَ أَمْرٌ بَیِّنٌ غَیُّهُ فَاجْتَنِبُوهُ وَ أَمْرٌ اخْتُلِفَ فِیهِ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ، أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ لَکُمْ مَعَالِمَ فَانْتَهُوا إِلَی مَعَالِمِکُمْ وَ إِنَّ لَکُمْ نِهَایَةً فَانْتَهُوا إِلَی نِهَایَتِکُمْ، إِنَّ الْمُؤْمِنَ بَیْنَ مَخَافَتَیْنِ أَجَلٌ قَدْ مَضَی لَا یَدْرِی مَا اللَّهُ صَانِعٌ فِیهِ وَ بَیْنَ أَجَلٍ قَدْ بَقِیَ لَا یَدْرِی مَا اللَّهُ قَاضٍ فِیهِ فَلْیَأْخُذِ الْعَبْدُ لِنَفْسِهِ مِنْ نَفْسِهِ وَ مِنْ دُنْیَاهُ لِآخِرَتِهِ وَ مِنَ الشَّیْبَةِ قَبْلَ الْکِبَرِ وَ مِنَ الْحَیَاهِ قَبْلَ الْمَوْتِ، وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ مَا بَعْدَ الْمَوْتِ مِنْ مُسْتَعْتَبٍ وَ مَا بَعْدَ الدُّنْیَا دَارٌ إِلَّا الْجَنَّةُ وَ النَّارُ. تحف العقول، ص27.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: برای هر چیزی مقام بالایی وجود دارد، و مقام بالای مجالس، رو به‌قبله است، هرکس دوست دارد از همة مردم شریف‌تر و ومحترم‌تر باشد، از خدا پروا کند، و هرکس مایل است از همة مردم قوی‌تر باشد، برخدا توکّل کند، و هرکس می‌خواهد ثروتمندترین مردم باشد، اطمینانش به‌آنچه در دست خداست بیشتر از آن‌چیزی باشد که در دست خودش است، بعد فرمود: آیا شما را به‌بدترین مردم، خبر ندهم؟ عرض کردند: چرا ای رسول خدا، فرمود: کسی است که به‌تنهایی منزل می‌گیرد، (و از جامعه فاصله می‌گیرد،) و عطا و بخشش و کمکش به‌کسی نمی‌رسد، و غلام و خدمتکارش را شلاق می‌زند، آن‌گاه فرمود: آیا شما را به‌بدتر از این‌ها خبر ندهم؟ عرض کردند: چرا، ای رسول خدا، فرمود: کسی که امید خیر از او نمی‌رود، و مردم از شرّش در امان نیستند، سپس فرمود: آیا شما را به بدتر از این‌ها، خبر ندهم؟ عرض کردند: چرا، ای رسول خدا، فرمود: کسی که مردم را دشمن دارد و مردم هم او را دشمن دارند. همانا عیسی علیه‌السلام برای ایراد سخنرانی در میان بنی‌اسرائیل ایستاد و گفت: ای بنی‌اسرائیل، سخنان حکیمانه را برای افراد نادان بازگو نکنید، که در این صورت به‌آن سخنان ستم روا داشته‌اید (و آن سخنان را ضایع کرده‌اید)، و آن سخنان را از اهلش بازندارید که به‌شایستگانِ شنیدن آن سخنان ستم روا داشته‌اید، و با ستمگر مقابله به‌مثل نکنید که برتری شما از بین می‌رود، ای بنی‌اسرائیل، کارها بر سه قسم است؛ کاری که درست بودنش روشن است، که در این صورت آن کار را انجام دهید، و کاری که نادرست بودنش روشن است، که در این صورت از آن دوری کنید، و کاری که مورد اختلاف است، که این کار را به‌خدا واگذار کنید، مردم، برای شما نشانههایی است، به‌آن نشانه‌ها مراجعه کنید، و برای شما انتهایی است [وَ أنَّ إلَی رَبِّکَ المُنتَهَی: و این‌که پایان کار به‌سوی پروردگار توست؛ سوره نجم (53) آیه42]، همانا مؤمن در میان دو خوف است؛ مهلتی که گذشته، در حالی که نمی‌داند خداوند در مورد آن چه می‌کند، و مهلتی که باقی مانده است، در حالی که نمی‌داند خداوند در مورد آن چگونه داوری خواهد کرد، بنابر این باید انسان برای خود از خویش توشه بگیرد [و خود تلاش کند]، و از دنیایش برای آخرتش، و از جوانی برای دوران پیری خود و از زندگی برای مرگ، ذخیره کند، قسم به‌آن که جانم در دست اوست، بعد از مرگ، طلب حلالیّت وجود ندارد، و بعد از دنیا هیچ خانة دیگری نیست، مگر بهشت یا آتش جهنم!
- ۰۲/۰۸/۱۰