قرن سیزدهم و چهاردهم، دو قرنِ طلایی در تاریخِ اندیشة فقهی- سیاسی تشیّع به‌شمار می‌آیند. در این برهة تاریخی چهره‌های ماندگاری مانند: صاحب جواهر، میرزای شیرازی، سیّدجمال الّدینِ اسدآبادی، علامة نایینی، آخوندِ خراسانی، شیخ فضل اللّه نوری، ملااحمد نراقی و ده‌ها مجتهد و فقیه برجستة دیگر، با نهضت‌های افتخارآمیزی همانند: نهضتِ تنباکو و انقلاب مشروطیّت، اوجِ توانایی اندیشة شیعی را به‌نمایش گذاشتند. به‌جرأت می‌توان گفت که نسل‌های بعدیِ عالمانِ شیعه، از نظرِ فقهی و اصولی، خوشه‌چینِ شجرة طیبة این بزرگان شدند. بیشتر کسانی که در این قرن، منشأ خیزش و تحرّکِ سیاسی- اجتماعی بوده‌اند، از شاگردانِ مستقیم، یا با واسطة شیخ انصاری هستند. سیّدجمال الّدین اسدآبادی، رهبرِ نهضتِ بیداری فرهنگی اسلام، در جهان کنونی، میرزای شیرازی، صاحبِ فتوا و رهبرِ نهضتِ تنباکو و آخوندِ خراسانی، از رهبرانِ مشروطیّت در ایران، همه از شاگردان شیخ بوده‌اند. دریای فقاهت، سیّدعبدالرّضا موسوی، ص65، به‌نقل از اندیشه‌های سیاسیِ شیخِ انصاری، محسن مهاجر، ص4.