عَنْ رَجُلٍ، عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اَللَّهِ علیه‌السلام قَالَ: صِفْ لِیَ اَلْمُؤْمِنَ، قَالَ علیه‌السلام: قُوَّةٌ فِی دِینٍ، وَ حَزْمٌ فِی لِینٍ، وَ إِیمَانٌ فِی یَقِینٍ، وَ حِرْصٌ فِی فِقْهٍ، وَ نَشَاطٌ فِی هُدًى، وَ بِرٌّ فِی اِسْتِقَامَةٍ، وَ عِلْمٌ فِی حِلْمٍ، وَ شُکْرٌ فِی رِفْقٍ، وَ سَخَاءٌ فِی حَقٍّ، وَ قَصْدٌ فِی غِنًى، وَ تَجَمُّلٌ فِی فَاقَةٍ، وَ عَفْوٌ فِی قُدْرَةٍ، وَ طَاعَةٌ فِی نَصِیحَةٍ، وَ وَرَعٌ فِی رَغْبَةٍ، وَ حِرْصٌ فِی جِهَادٍ، وَ صَلاَةٌ فِی شُغُلٍ، وَ صَبْرٌ فِی شِدَّةٍ، وَ فِی اَلْهَزَاهِزِ وَقُورٌ، وَ فِی اَلْمَکَارِهِ صَبُورٌ، وَ فِی اَلرَّخَاءِ شَکُورٌ، وَ لاَ یَغْتَابُ، وَ لاَ یَتَکَبَّرُ، وَ لاَ یَقْطَعُ اَلرَّحِمَ، وَ لَیْسَ بِوَاهِنٍ، وَ لاَ فَظٍّ، وَ لاَ غَلِیظٍ، وَ لاَ یَسْبِقُهُ بَصَرُهُ، وَ لاَ تَفْضَحُهُ بَطْنُهُ، وَ لاَ یَغْلِبُهُ فَرْجُهُ، وَ لاَ یَحْسُدُ اَلنَّاسَ، وَ لاَ یَقْتُرُ، وَ لاَ یُبَذِّرُ، وَ لاَ یُسْرِفُ، یَنْصُرُ اَلْمَظْلُومَ، وَ یَرْحَمُ اَلْمَسَاکِینَ، نَفْسُهُ مِنْهُ فِی عَنَاءٍ وَ اَلنَّاسُ مِنْهُ فِی رَاحَةٍ، لاَ یَرْغَبُ فِی اَلدُّنْیَا، وَ لاَ یَفْزَعُ مِنْ مَهَائِلِ اَلنَّاسِ، لِلنَّاسِ هَمٌّ قَدْ أَقْبَلُوا عَلَیْهِ وَ لَهُ هَمٌّ قَدْ شَغَلَهُ، لاَ یُرَى فِی حِلْمِهِ نَقْصٌ، وَ لاَ فِی رَأْیِهِ وَهْنٌ، وَ لاَ فِی دِینِهِ ضَیَاعٌ، یُرْشِدُ مَنِ اِسْتَشَارَهُ، وَ یُسَاعِدُ مَنْ سَاعَدَهُ، وَ یَکِیعُ عَنِ اَلْبَاطِلِ وَ اَلْخَنَى وَ اَلْجَهْلِ؛ فَهَذِهِ صِفَةُ اَلْمُؤْمِنِ. رسائل شیخ صدوق، صفات الشیعة، الحدیث الرابع و الخمسون، ص270.
مردی به‌امام صادق علیه‌السلام عرض کرد: برای من مؤمن را توصیف فرما. حضرت فرمودند:
1-در عینِ دینداری، نیرومند است،
2-در عینِ نرمی، قاطع است،
3-در یقین، دارای ایمان است؛ یعنی ایمانش از روی قطع و اطمینان است،
4-در فهمیدن، حریص و تشنة فهمیدن است،
5-در هدایت، سرزنده و سرحال است،
6-در عینِ پایداری، اهل نیکوکاری است،
7-دانش را با تحمّل و سعة صدر، مخلوط کرده است،
8-مدارایش ممزوج با شکرگزاری است،
9-در راه حقّ، بخشنده است،
10-در عینِ ثروتمندی، میانه‌رو و معتدل است،
11-زینت‌کننده در حال نداری است،
12-در زمان توانمندی، اهلِ گذشت است،
13- خیرخواهی‌اش، خالصانه و برای پیروی از دستورات الهی است،
14-در زمان تمایل به‌گناه، از آن اجتناب می‌کند،
15-در هنگام جهاد در راه خدا، بسیار زیاده‌خواه و پرتلاش است،
16-در عین اشتغال، به‌نماز اهمیت می‌دهد،
17-در سختی‌ها، بردبار است،
18-در فتنه‌هایی که مردم به‌آن‌ها امتحان می‌شوند، آرام، با متانت و سنگین است،
19-در ناخوشایندی‌ها، بردبار است،
20-در ناز و نعمت، سپاسگزار است،
21-غیبت نمی‌کند،
22-کبر نمی‌ورزد،
23-قطعِ رحم نمی‌کند،
24- در امور مربوط به‌دین، سستی نمی‌کند،
25-درشت‌خوی نیست،
26- سنگ‌دل نیست،
27-اختیارِ نگانش از کفش بیرون نمی‌رود،
28-و شکمش او را رسوا نمی‌کند،
29- شهوتش بر او غلبه نمی‌کند،
30-به‌مردم حسادت نمی‌ورزد،
31-خِسّت و بخل نمی‌ورزد،
32-ریخت و پاش نمی‌کند،
33-زیاده‌روی نمی‌کند،
34-ستمدیده را یاری می‌کند،
35-به‌مساکین مهربانی می‌کند،
36-خودش از جانب خویش، در سختی است و مردم از او در راحتی هستند،
37-مایل به‌دنیا نیست،
38-از تهدیداتِ مردم نمی‌ترسد،
39-برای مردم خواسته‌هایی است که به‌او مراجعه می‌کنند، و برای او خواسته‌هایی است که او را به‌خود مشغول نموده است،
40-در سعة صدرش نقصی دیده نمی‌شود،
41-در دینش تباهی و عدم توجّه دیده نمی‌شود،
42-هرکس که با او مشورت کند، راهنمایی می‌کند،
43-هرکس که از او کمک بخواهد کمکش می‌کند،
44-از باطل، ناسزاگویی و نادانی، می‌گریزد. پس این‌ها صفات و ویژگی‌های مؤمن است.
- ۰۳/۰۷/۱۹