روایت366-دو عمل برای تقرّب به‌خدا و غلبه بر بلاهای روزگار از ابلیس

عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الصُّوفِیِ،‌ أَنَّهُ لَقِیَ إِبْلِیسَ، فَسَأَلَهُ، فَقَالَ لَهُ: مَنْ أَنْتَ؟ فَقَالَ: أَنَا مِنْ وُلْدِ آدَمَ، فَقَالَ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، أَنْتَ مِنْ قَوْمٍ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ یُحِبُّونَ اللَّهَ وَ یَعْصُونَهُ وَ یُبْغِضُونَ إِبْلِیسَ وَ یُطِیعُونَهُ؛ فَقَالَ: مَنْ أَنْتَ؟ فَقَالَ: أَنَا صَاحِبُ الْمِیسَمِ وَ الإسْمِ الْکَبِیرِ وَ الطَّبْلِ الْعَظِیمِ، وَ أَنَا قَاتِلُ هَابِیلَ، وَ أَنَا الرَّاکِبُ مَعَ نُوحٍ فِی الْفُلْکِ، أَنَا عَاقِرُ نَاقَةِ صَالِحٍ، أَنَا صَاحِبُ نَارِ إِبْرَاهِیمَ، أَنَا مُدَبِّرُ قَتْلِ یَحْیَى، أَنَا مُمَکِّنُ قَوْمِ فِرْعَوْنَ مِنَ النِّیلِ، أَنَا مُخَیِّلُ السِّحْرِ وَ قَائِدُهُ إِلَى مُوسَى، أَنَا صَانِعُ الْعِجْلِ لِبَنِی إِسْرَائِیلَ، أَنَا صَاحِبُ مِنْشَارِ زَکَرِیَّا، أَنَا السَّائِرُ مَعَ أَبْرَهَةَ إِلَى الْکَعْبَةِ بِالْفِیلِ، أَنَا الْمُجَمِّعُ لِقِتَالِ مُحَمَّدٍ یَوْمَ أُحُدٍ وَ حُنَیْنٍ، أَنَا مُلْقِی الْحَسَدِ یَوْمَ السَّقِیفَةِ فِی قُلُوبِ الْمُنَافِقِینَ، أَنَا صَاحِبُ الْهَوْدَجِ یَوْمَ الْبَصْرَةِ وَ الْبَعِیرِ، أَنَا صَاحِبُ الْمَوَاقِفِ فِی عَسْکَرِ صِفِّینَ، أَنَا الشَّامِتُ یَوْمَ کَرْبَلَاءَ بِالْمُؤْمِنِینَ، أَنَا إِمَامُ الْمُنَافِقِینَ، أَنَا مُهْلِکُ الْأَوَّلِینَ، أَنَا مُضِلُّ الْآخِرِینَ، أَنَا شَیْخُ النَّاکِثِینَ، أَنَا رُکْنُ الْقَاسِطِینَ، أَنَا ظِلُّ الْمَارِقِینَ، أَنَا أَبُو مُرَّةَ مَخْلُوقٌ مِنْ نَارٍ لَا مِنْ طِینٍ، أَنَا الَّذِی غَضِبَ عَلَیْهِ رَبُّ الْعَالَمِینَ! فَقَالَ الصُّوفِیُّ: بِحَقِّ اللَّهِ عَلَیْکَ إِلَّا دَلَلْتَنِی عَلَى عَمَلٍ أَتَقَرَّبُ بِهِ إِلَى اللَّهِ وَ أَسْتَعِینُ بِهِ عَلَى نَوَائِبِ دَهْرِی. فَقَالَ: اقْنَعْ مِنْ دُنْیَاکَ بِالْعَفَافِ وَ الْکَفَافِ، وَ اسْتَعِنْ عَلَى الْآخِرَةِ بِحُبِّ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ بُغْضِ أَعْدَائِهِ، فَإِنِّی عَبَدْتُ اللَّهِ فِی سَبْعِ سَمَاوَاتِهِ وَ عَصَیْتُهُ فِی سَبْعِ أَرَضِیهِ، فَلَا وَجَدْتُ مَلَکاً مُقَرَّباً وَ لَا نَبِیّاً مُرْسَلًا إِلَّا وَ هُوَ یَتَقَرَّبُ بِحُبِّهِ. قَالَ: ثُمَّ غَابَ عَنْ بَصَرِی. فَأَتَیْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه‌السلام فَأَخْبَرْتُهُ بِخَبَرِهِ. فَقَالَ: آمَنَ الْمَلْعُونُ بِلِسَانِهِ وَ کَفَرَ بِقَلْبِهِ. مناقب آل أبی طالب، ابن شهرآشوب، ج2، فصل فی أحوالِه علیه‌السلام مع إبلیس و جنوده‌، ص251. 

از علیّ بن محمّدِ صوفی نقل شده است که او ابلیس را ملاقات کرد و ابلیس از او سؤال کرد و پرسید: تو کیستی؟ صوفی گفت: من از فرزندانِ آدم هستم. ابلیس گفت: نیست معبودِ به‌حقّی مگر خداوند، تو از افرادی هستی که گمان می‌کنند خدا را دوست دارند، امّا از او نافرمانی می‌کنند، و ادّعا می‌کنند که با ابلیس دشمن‌اند، ولی از او پیروی می‌کنند! صوفی پرسید: تو کیستی؟ ابلیس جواب داد: من مالکِ آهن یا ابزاری هستم که با آن داغ می‌کنند، و دارندة اسم بزرگ، طبلِ مهمّ، و من قاتلِ هابیل هستم، و من با نوح در کشتی سوار شدم، من پی‌کنندة شتر صالح، و دارندة آتشِ ابراهیم، من راهنمایی کننده و چاره‌اندیشِ شهادتِ یحیی هستم، من قومِ فرعون را از راه نیل توانمند و قادر ساختم، من خیال‌انگیزِ سحر و کشانندة آن به‌سوی موسی، و سازندة گوساله برای بنی اسرائیل، من صاحبِ ارّه و داسِ زکریّا، من همراه ابرهه، با فیل، به‌سوی کعبه، من جمع‌کنندة افراد برای جنگ با محمّد در جنگِ اُحد و حنین، من افکنندة حسد در روز سقیفه در دل‌های منافقان، من دارندة کجاوة مخصوصِ بانوان و شتر، در جنگ بصره (برای عایشه)، من صاحب مواضع در لشکر صفین، من سرزنش‌کنندة مؤمنان در روز عاشورا در کربلا (برای یاری نکردن امام حسین علیه‌السلام)، من پیشوای منافقان، من نابود کنندة گذشتگان، من گمراه‌کنندة گمراه شوندگان بعد، من بزرگِ پیمان‌شکنان و طلحه و زبیر و عایشه و یارانشان، من پایه و اساسِ ستمگران و معاویه و لشکریان او، من سایة خوارج نهروان، من ابومرّه، آفریده شده‌ای از آتش نه از خاک می‌باشم! من آن کسی هستم که پروردگارِ جهانیان بر او خشم نمود! صوفی گفت: قسم به‌حقّ خدا بر خودت، مرا حتماً راهنمایی کن بر کاری که به‌وسیلة آن به‌خداوند نزدیک شوم و به‌آن کار بر بلاها و مصائب روزگارم کمک بگیرم. ابلیس گفت: از دنیایت اکتفا کن به‌باز ایستادن از حرام و بسنده کردن به‌مقدارِ لازم و کمک بگیر بر آخرت، به‌دوستی علیّ بن ابی طالب و دشمنی با دشمنانش؛ زیرا من خدا را در هفت آسمانش پرستیدم و او را در هفت زمینش نافرمانی کردم، پس هیچ فرشتة مقرَّبِ درگاهِ الهی و پیامبرِ فرستاده شده‌ای را نیافتم، مگر آن‌که او با دوستیِ علی علیه‌السلام به‌خدا نزدک می‌گردید! صوفی گفت: سپس ابلیس از دیدگانم مخفی شد. پس به‌محضر امام باقر علیه‌السلام شرفیاب شدم و جریان ابلیس را برای ایشان ذکر کردم. حضرت فرمود: آن دورشدة از رحمت الهی، با زبانش ایمان آورد، ولی با دلش کافر گردید!