روایت144-خروج از تشیّع با انکار چهار چیز

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ اَلْحَسَنِ اَلْقَطَّانُ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَارَةَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: قَالَ اَلصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیهماالسلام: لَیْسَ مِنْ شِیعَتِنَا مَنْ أَنْکَرَ أَرْبَعَةَ أَشْیَاءَ: الْمِعْرَاجَ وَ اَلْمُسَاءَلَةَ فِی اَلْقَبْرِ وَ خَلْقَ اَلْجَنَّةِ وَ اَلنَّارِ وَ اَلشَّفَاعَةَ. رسائل شیخ صدوق رضوان الله علیه، ترجمة حمیدرضا شیخی، صفات الشیعة، ص288، ح69. موضوع فرمایشات استاد جرجانی در تاریخ 21/7/1402، مسجد جوادالأئمة علیهم‌السلام.

محمد بن عماره از پدرش نقل کرده است که گفت: امام صادق علیه‌السلام فرمود: از شیعیان ما نیست کسی که چهار چیز را انکار کند: 1-معراج، 2-و سؤال [نکیر و منکر] در قبر، 3- و آفریده شدن بهشت و جهنّم، 4-و شفاعت.

روایت142- هیجده ویژگی پسندیده

وَ قَالَ علیه‌السلام: لاَ مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ وَ لاَ وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ وَ لاَ عَقْلَ کَالتَّدْبِیرِ وَ لاَ کَرَمَ کَالتَّقْوَى وَ لاَ قَرِینَ کَحُسْنِ الْخُلْقِ وَ لاَ مِیرَاثَ کَالْأَدَبِ وَ لاَ قَائِدَ کَالتَّوْفِیقِ وَ لا تِجَارَةَ کَالْعَمَلِ الصَّالِحِ وَ لاَ رِبْحَ کَالثَّوَابِ وَ لاَ وَرَعَ کَالْوُقُوفِ عِنْدَ الشُّبْهَةِ وَ لاَ زُهْدَ کَالزُّهْدِ فِی الْحَرَامِ وَ لاَ عِلْمَ کَالتَّفَکُّرِ وَ لاَ عِبَادَةَ کَأَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ لاَ إِیمَانَ کَالْحَیَاءِ وَ الصَّبْرِ وَ لاَ حَسَبَ کَالتَّوَاضُعِ وَ لاَ شَرَفَ کَالْعِلْمِ وَ لاَ عِزَّ کَالْحِلْمِ وَ لاَ مُظَاهَرَةَ أَوْثَقُ مِنَ الْمُشَاوَرَةِ. ترجمه و شرح نهج البلاغة، فیض الإسلام، حکمت109، ص1139- با استفاده از بخشی از فرمایشات استاد در تاریخ 18/7/1402 جلسة موسی بن جعفر علیه‌السلام.

امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: 1-هیچ ثروتی پرسودتر از خردمندی نیست، 2-و هیچ تنهایی وحشتناک‌تر از خودبینی نیست، 3-و هیچ خردی مانند اندیشه و آینده‌نگری نیست، 4-و هیچ جود و سخاوتی مانند پرهیزکاری نیست، 5-و هیچ همنشینی مانند خوش‌اخلاقی نیست، 6-و هیچ میراثی مانند ادب نیست، 7-و هیچ پیشوا و رهبری مانند توفیق نیست، 8-و هیچ داد و ستدی مانند عمل صالح نیست، 9-و هیچ سودی مانند پاداش الهی نیست، 10-و هیچ تقوای والایی مانند توقّف در برابر شبهه نیست، 11-و هیچ بی‌رغبتی مانند بی‌میلی به‌حرام نیست، 12-و هیچ دانشی مانند اندیشیدن نیست، 13-و هیچ عبادتی مانند انجام واجبات نیست، 14-و هیچ ایمانی مانند خجالت کشیدن (از خدا) و بُردباری نیست، 15-و هیچ نجابتی مانند فروتنی نیست، 16-و هیچ سربلندی و بزرگی مانند دانش نیست، 17-و هیچ شکست‌ناپذیری مانند سعة صدر و تحمّل نیست، 18-و هیچ پشتیبانی مطمئن‌تر از مشورت کردن نیست.

روایت141-درکِ مرگ و بیرون آمدن از قبر

عن جابرٍ، عن أبی‌جعفرٍ علیه‌السلامُ، قال: کان فیما وعظ به لقمانُ علیه‌السلام ابنَهُ أن قال: یابُنَیَّ، إن تک فی شکٍّ من الموتِ فارفع عن نفسک النومَ ولن تستطیعَ ذلک، و إن کنتَ فی شکٍّ من البعث فادفع عن نفسِک الإنتباهَ ولن تستطیعَ ذلک، فإنک إذا فکرت علمت أن نفسک بید غیرک وإنما النوم بمنزلة الموت وإنما الیقظة بعدالنوم بمنزلة البعث بعدالموت. القصص للرّاوندی، ص190، 1-فصل فی حدیث لقمان علیه‌السلام، ح239.

جابر از امام باقر علیه‌السلام نقل می‌کند که حضرت فرمود: در ضمن نصایح لقمان علیه‌السلام به‌پسرش این بود که گفت: پسرکم، اگر در مرگ شکّی داری، از خودت مرگ را بردار، و هرگز قادر بر این کار نخواهی بود، و اگر از برانگیخته شدن و بیرون آمدن از قبر، دچار شک شدی، از خودت بیدار شدن را دور کن، و هرگز قادر بر این کار نخواهی شد؛ زیرا اگر فکر کنی درمی‌یابی که جانت در دست دیگری است، و همانا خواب مانند مرگ است و بیداری بعد از خواب همانند برانگیخته شدن بعد از مرگ.

روایت140-بزرگترین طاعت و بزرگترین گناه

وقال صلّى الله علیه وآله عن جبرئیل علیه‌السلام عَنِ اللهِ تعالى [قال: قال اللهُ عزَّوجلَّ]: یا عبادی کلکم ضالٌّ إلا مَنْ هَدَیْتُهُ، فاسألونی الهُدَى أهْدِکُمْ، وکُلُّکُمْ فقیرٌ إلا مَنْ أغْنَیْتُهُ، فَاسْألُونِیَ الْغِنَی أرْزُقْکُمْ، وکُلُّکُمْ مُذْنِبٌ إلا مَنْ غَفَرْتُ [عافیتُه] فاسألونی المغفرةَ أغْفِر لکم، ومَن علم أنی ذو قدرة على المغفرة فاستغفَرنی بقدرتی، غَفَرْتُ له، ولا أبالی، ولو أنَّ أوَّلَکم وآخرَکم، وحیَّکم ومیِّتَکم، ورطبَکم ویابسَکم اجتمعوا على إنقاءِ قلبِ عبدٍ من عبادی، لم یَزیدوا فی مُلکی جناحَ بعوضةٍ، ولو أنَّ أوَّلَکم وآخرَکم، وحیَّکم ومیِّتَکم، ورطبَکم ویابسَکم اجتمعوا على إشقاءِ قلبِ عبدٍ من عبادی لم ینقصوا من مُلکی جناحَ بعوضةٍ، ولو أنَّ أوَّلَکُم وآخرَکم، وحیَّکم ومیِّتَکم، ورطبَکم ویابسَکم، اجتمعوا فتمنَّی کلُّ واحد منهم، ما بلغتْ من أمنیَّتِه، فأعطیتُه لم یتبین ذلک فی مُلکی، کما لو أنَّ أحدَکم مَرَّ على شفیر البحر، فغمس فیه إبرةً ثم انتزَعَها، وذلک بأنِّی جوادٌ ماجدٌ، واجد، عطائی کلامٌ، وعذابی کلامٌ، فإذا أردتُ شیئاً فإنَّما أقولُ له: کُن فیکونُ، یا عبادی اعملوا أفضلَ الطاعاتِ وأعظَمها لأسامحَکم وإنْ قصرتم فیما سواها واترکوا أعظمَ المعاصی وأقبحَها لئلا أناقشَکم فی رکوبِ ما عداها، إنَّ أعظمَ الطاعاتِ توحیدی، وتصدیقُ نبیِّی، والتسلیمُ لِمَنْ نَصبه بعده وهو علیُّ بن أبی طالب علیه‌السلام والأئمةُ الطاهرین من نسله صلوات الله علیهم، وإنَّ أعظمَ المعاصی [وأقبحَها] عندی الکفرُ بی وبنبیِّی، ومنابذة ولیِّ محمَّدٍ بعده علیِّ بْنِ أبی طالبٍ، وأولیائِه بعده، فإن أردتم أن تکونوا عندی فی المنظر الأعلى، والشرف الأشرف، فلا یکونَنَّ أحدٌ مِن عبادی آثرَ عندکم مِنْ مُحَمَّدٍ صلّى الله علیه وآله، وبعدَه مِن أخیه علیٍّ علیه‌السلام، وبعدهما مِن أبنائهما القائِمِینَ بأمورِ عبادی بعدهما فإنَّ مَن کانت تلک عقیدتُه جعلتُه مِن أشرافِ ملوک جنانی، واعلموا أنَّ أبغضَ الخَلق إلىَّ من تمثَّل بی وادّعَى ربوبیَّتی، وأبغضَهُم إلیَّ بعده مَنْ تَمثَّل بمحمَّدٍ، ونازعه نبوَّتَهُ وادَّعاها، وأبغَضَهُم إلیَّ بعده مَنْ تَمَثَّلَ بِوَصِیِّ مُحَمَّدٍ، ونازعه محلَّه وشرفَه، وادَّعاهُما، وأبغَضهم إلیَّ بعد هؤلاء المدَّعین - لما هم به لسخطی متعرّضون - مَنْ کان لهم على ذلک من المعاونین، وأبغضَ الخلق إلیَّ بعد هؤلاء مَنْ کان بفعلِهم مِنَ الرَّاضین، وإنْ لَمْ یَکُنْ لَهُمْ مِنَ الْمُعَاوِنِینَ، وکذلک أحبُّ الخَلْقِ إلیَّ القَوَّامونَ بِحَقِّی، وأفضلُهم لدیَّ، وأکرمُهم علیَّ محمدٌ سیِّدُ الْوَرَى، وأکرمهم وأفضلهم بعده أخو المصطفى علیٌّ المرتضى، ثُمَّ مَنْ بعده من القوَّامین بالقسط مِنْ أئمةِ الحَقِّ، وأفضل الناس بعدهم مَنْ أعانهم على حقِّهِم، وأحبُّ الخلق إلیَّ بعدهم مَنْ أحبَّهُم، وأبغضَ أعداءَهُمْ، وإن لم یُمکِنْهُ معونتُهُم. تفسیر الإمام العسکری، المنسوب إلى الإمام العسکری علیه‌السلام، ص22، ح19. بخشی از فرمایشات استاد آیت‌الله جرجانی در تاریخ 7/7/1402، مسجد جوادالأئمة علیهم‌السلام.

پیامبر صلّی الله علیه و آله از جبرئیل و جبرئیل از خداوند متعال نقل کرده است، که خداوند متعال فرمود: ای بندگانم، همة شما گمراهید مگر کسی که او را هدایت کنم، پس از من هدایت را بخواهید تا شما را راهنمایی‌ کنم، و همة شما فقیرید مگر کسی که بی‌نیازش کنم، پس از من بی‌نیازی را بخواهید تا آن را روزی شما کنم، و شما همگی گنهکارید مگر کسی که او را بیامرزم (از بلا حفظش کنم)، پس از من آمرزش بخواهید تا شما را بیامرزم، و هرکس بداند که من توان آمررزش دارم، پس از من طلب آمرزش کند که با قدرتم او را بیامرزم، او را می‌آمرزم، و از چیزی باکی ندارم، و اگر انسان‌های قدیم و جدید شما، زنده‌ها و مرده‌هایتان، و تَر (جوان) و خُشکتان (پیر)، همه با هم جمع شوند برای پاک کردن بنده‌ای از بندگانم، بر پادشاهی من به‌اندازة بال مگس (یا پشه‌ای) اضافه نمی‌کنند (با کمک آنها قدرتم ذرّه‌ای بیشتر نمی‌شود)، و اگر قدیم و جدیدتان، زنده و مرده‌تان، و جوان و پیرتان دست به‌دست هم دهند تا دل بنده‌ای از بندگانم را پر از بدبختی کنند (و صفات رذیلة او را زیاد کنند)، به‌اندازة بال مگس (یا پشه‌ای) از پادشاهی من کم نمی‌کنند (و نمی‌توانند بدون خواست من کاری انجام دهند)، و اگر قدیم و جدیدتان، زنده و مرده‌تان، و جوان و پیرتان، همه با هم از من چیزی بخواهند و من خواستة او را برآورده کنم، در پادشاهی من چیزی به‌حساب نمی‌آید، مثل این‌که یکی از شما از کنار دریا بگذرد و یک سوزن داخل آن فرو برد و بعد بیرون بیاورد، و این به‌خاطر  آن است که من سخی(بخشنده و جوانمرد)، بسیار کریم، و توانگرم (بی نیازم)، بخشش و عذاب من با یک سخن است، پس هرگاه چیزی را اراده کنم فقط به‌آن می‌گویم باش پس ایجاد می‌شود. ای بندگان من، برترین و بزرگترین طاعات را انجام دهید، تا شما را بیامرزم، هرچند در غیر آن طاعت کوتاهی کرده‌اید، و بزرگترین و زشت‌ترین گناهان را ترک کنید تا در ارتکاب غیر آن گناه برایتان دقّت نکنم، همانا بزرگترین طاعت‌ها، یگانه‌پرستی من است و موافقت با پیامبر من و تسلیم در برابر کسی که او را برای بعد از خودش نصب کرده است، که آن اشخاص علیّ بن ابی طالب علیه‌السلام و امامان پاک از نسل او صلوات الله علیهم هستند، و همانا بزرگترین [و زشت‌ترین] گناهان در نزد من کافر شدن به‌من و پیامبرم و دور افکندن جانشینِ محمّد بعد از او، علیّ بن ابی طالب و جانشینان او بعد از او است، پس اگر می‌خواهید نزد من در جایگاه اعلا و بلندای مرتفع‌تر قیامت قرار گیرید، نباید هیچ بنده‌ای از بندگانم برایتان برتر از محمّد صلّی الله علیه و آله و بعد از وی برادرش، علی علیه‌السلام و سپس پسرانشان که بعد از اینان عهده‌دار امور بندگانم هستند، باشد؛ زیرا هرکس بر این اعتقاد باشد من او را از برترین پادشاهان بهشتم قرار خواهم داد، و بدانید که منفورترین بندگانم در نزد من کسی است که بخواهد همانند من شود و ربوبیّت مرا ادعا کند، و بعد از او منفورترین بندگانم در نزد من کسی است که بخواهد همانند محمّد صلّی الله علیه و آله شود و با او در نبوّتش به‌نزاع برخیزد و مدّعی نبوّت او شود و آن را ادّعا کند، و بعد از او منفورترین بندگانم در نزد من کسی است که همانند جانشین محمّد صلّی الله علیه و آله شود و با او در جایگاه و شرافتش به‌نزاع برخیزد و مدّعی آن دو (جایگاه و شرافتِ جانشین پیامبر صلّی الله علیه و آله) شود و منفورترین بندگانم بعد از این مدّعیان [دروغین] که مرا شدیداً به‌خشم در آورده‌اند، کسی است که معاون آنان در این امور خلاف، شود، و منفورترین آنان در نزد من بعد از این افراد، آنهایی هستند که راضی به‌کارهای آنان باشند، هرچند در شمارِ یاری کنندگانِ آنان نباشند و همچنین محبوب‌ترین مردم در نزد من کسانی هستند که عهده‌دار [اجرای] حقّ من شوند، و برترین و گرامی‌ترین آنان در نزد من، محمّد صلّی الله علیه و آله، آقای همگان، است و گرامی‌ترین و برترین مردم بعد از محمّد صلّی الله علیه و آله برادر مصطفی، علی مرتضی است، سپس کسانی که بعد از علی علیه‌السلام هستند، که برپادارندگان عدالت؛ یعنی امامان حقّ، و برترین مردم بعد از آنان کسی است که در پیاده کردن حقّشان آنان را یاری کند، و محبوبترین مردم بعد از آنان در نزد من کسی است که آنان را دوست بدارد و از دشمنانشان متنفّر باشد، هرچند نتواند آنان را یاری نماید.

روایت139-ورود بی‌حساب به‌بهشت برای دوستی و دشمنی برای خدا

عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهماالسلام قَالَ: إِذَا جَمَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ قَامَ مُنَادٍ فَنَادَى یُسْمِعُ النَّاسَ فَیَقُولُ: أَیْنَ الْمُتَحَابُّونَ فِی اللَّهِ؟ قَالَ: فَیَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ، فَیُقَالُ لَهُمُ: اذْهَبُوا إِلَى الْجَنَّةِ بِغَیْرِ حِسَابٍ، قَالَ: فَتَلَقَّاهُمُ الْمَلَائِکَةُ فَیَقُولُونَ: إِلَى أَیْنَ؟ فَیَقُولُونَ: إِلَى الْجَنَّةِ بِغَیْرِ حِسَابٍ، قَالَ: فَیَقُولُونَ: فَأَیُّ ضَرْبٍ ‌[حِزْبٍ] أَنْتُمْ مِنَ النَّاسِ؟ فَیَقُولُونَ: نَحْنُ الْمُتَحَابُّونَ فِی اللَّهِ، قَالَ: فَیَقُولُونَ: وَ أَیَّ شَیْ‌ءٍ کَانَتْ أَعْمَالُکُمْ؟ قَالُوا: کُنَّا نُحِبُّ فِی اللَّهِ وَ نُبْغِضُ فِی اللَّهِ، قَالَ: فَیَقُولُونَ‌: «نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ» سوره عنکبوت (29) آیه 58. اصول کافی، ترجمة سید جواد مصطفوی، ج3، باب الحب فی الله و البغض فی الله، ص191، ح8.

از ابوحمزة ثمالی نقل شده و او از امام سجاد علیه‌السلام نقل کرده است که آن حضرت فرمود: هنگامی که خداوندِ متعال اوّلین و آخرین انسان‌ها را در عرصة قیامت جمع می‌فرماید، فریاد زننده‌ای (از فرشتگان الهی) فریاد می‌زند به‌گونه‌ای‌که صدایش را به‌گوش همه می‌رساند و می‌گوید: آن‌هایی که برای خدا دوست داشتند کجایند؟ گروهی از مردم از جا برمی‌خیزند، به‌آنان گفته می‌شود: بدون حساب‌رسی بروید به‌سوی بهشت! فرشتگان آنان را می‌بینند و می‌گویند: کجا دارید می‌روید؟ جواب می‌دهند: بدون حساب داریم به‌بهشت می‌رویم! می‌پرسند: کارتان چه بوده است؟ می‌گویند: دوستی و دشمنی‌ِ ما برای خدا بوده است. فرشتگان می‌گویند: «نیکو است پاداش عمل کنندگان!».

حکایت134-وقتی سفارت انگلیس، بانی روضه می‌شود!

در زمان قاجاریه، حکومت عثمانی بزرگ‌ترین حکومت اسلامی در جهان به‌شمار می‌رفت که پایتخت آن، استانبول ترکیه بود. در کنار سفارت حکومت عثمانی در تهران، مسجد کوچکی وجود داشت، امام جماعت آن مسجد می‌گفت: شخص روضه‌خوانی را دیدم که هر روز صبح به‌مسجد می‌آمد و روضة حضرت زهرا علیهاالسلام را می‌خواند و به‌خلیفة دوّم ناسزا می‌گفت و این در حالی بود که افراد سفارت و تبعة آن که سنّی بودند برای نماز به‌آن مسجد می‌آمدند. روزی به‌او گفتم: تو به‌چه دلیل هر روز همین روضه را می‌خوانی و همان ناسزار را تکرار می‌کنی؟ مگر روضة دیگری بلد نیستی؟! او در پاسخ گفت: بلدم؛ ولی من یک نفر بانی دارم که روزی پنج ریال به‌من می‌دهد و می‌گوید: همین روضه را با این کیفیت بخوان. سپس مشخصات و نشانی بانی را گفت. فهمیدم که بانی، یک کاسب مغازه‌دار است. جریان را به‌او گفتم. او گفت: شخصی روزی دو تومان به‌من می‌دهد تا در آن مسجد چنین روضه‌ای خوانده شود. پنج ریال به‌آن روضه خوان می‌دهم و پانزده ریال را خودم برمی‌دارم. باز جریان را پیگیری کردم. سرانجام معلوم شد که از طرف سفارت انگلستان، روزی 25 تومان برای این روضه‌خوانی با این کیفیت مخصوص (برای ایجاد تفرقه بین ایران و حکومت عثمانی) داده می‌شود که پس از طیِّ مراحل و دست به‌دست گشتن، پنج ریال برای آن روضه خوان بیچاره می‌ماند! باید متوجّه بود که دشمنان، این چنین سوء استفاده نکنند و ما ناخودآگاه از مزدوران آنها نشویم و آب به‌آسیاب دشمن نریزیم. هزار و یک حکایت اخلاقی، محمدحسین محمدی، ج1، ص130، حکایت161. می‌گویند: دست‌های نامرئیِ خارجی در یکی از نقاط هند که شیعه و سنّی زندگی می‌کردند، این مسئله را مطرح کردند که آیا ذوالجناح (اسب) امام حسین علیه‌السلام نر بود یا ماده؟! منبری‌ها و سخنرانان مدت‌ها دربارة این موضوع، بحث و ایجاد اختلاف می‌کردند.

روایت138-مجازاتِ بی‌خبران!

عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه‌السلام قَالَ: مَنْ لَمْ یَعْرِفْ سُوءَ مَا أُتِیَ إِلَیْنَا مِنْ ظُلْمِنَا وَ ذَهَابِ حَقِّنَا وَ مَا نُکِبْنَا بِهِ فَهُوَ شَرِیکُ مَنْ أَتَى إِلَیْنَا فِیمَا وَلِیَنا بِهِ. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص524، ح6 (801).

جابر روایت کرده است که امام باقر علیه‌السلام فرمود: کسی که از آن ستم‌هایی که بر ما رفته و حقوق مسلّمی که از ما تاراج شده، و مصائب و آلامی که بر ما وارد آمده است آگاه نباشد، (و به‌درستی ارزیابی نکند و با بی‌تفاوتی از کنار این‌گونه ناملایمات درگذرد) با کسی که این جنایات را در حقِّ ما روا داشته است، شریک خواهد بود.

روایت137-نُه سفارش خداوند به‌پیامبر صلّی الله علیه و آله

قَالَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ: اَوْصَانِی رَبِّی بِتِسْعٍ: اَوْصَانِی بِالْاِخْلَاصِ فِی السِّرِّ وَ الْعَلانِیَةِ، وَ الْعَدْلِ فِی الرِّضَا وَ الْغَضَبِ، وَ الْقَصْدِ فِی الْفَقْرِ وَ الْغِنی، وَ اَنْ أعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنی، وَ اُعطِیَ مَنْ حَرَمَنی، وَ اَصِلَ مَنْ قَطَعَنی، وَ اَنْ یَکُونَ صَمْتی فِکْراً، وَ مَنْطِقِی ذِکْراً، وَ نَظَرِی عِبْراً. تحف‌العقول، ص36.

رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: پروردگار متعال، مرا به‌نُه چیز سفارش نمود:

1-کار برای خدا، در آشکار و پنهان،

2-رعایت دادگری در خشنودی و خشم،

3-رعایت میانه‌روی در نیازمندی و احتیاج و توانمندی و ثروت،

4-واین‌که کسی را که در حقّ من ستم روا داشته است ببخشم،

5-واین‌که انعام دهم و ببخشم به‌کسی که مرا محروم گردانده است،

6-و به دیدار خویشاوندانی بروم که با من قطع رابطه نموده‌اند،

7-و این‌که سکوت و خاموشیم اندیشه،

8- و سخن‌گفتنم، یادآوری خداوند،

9-و نگاهم درس‌گرفتن و پند باشد.