روایت99-قطره‌ای از فضائل غدیر

وروى محمد بن أبی نصر قال: کنا عند الرضا علیه‌السلام والمجلس غاص بأهله فتذاکروا یومَ الغدیر فأنکره بعضُ الناس فقال الرضا علیه‌السلام: حدثنی أبی عن أبیه علیهم‌السلام قال: إن یوم الغدیر فی السماء أشهر منه فی الأرض، وساق الحدیث إلى أن قال: یابن أبی نصر! أین ماکنتَ فاحضر یوم الغدیر عند أمیر‌المؤمنین علیه‌السلام فإن الله تعالى یغفر لکل مؤمن ومؤمنة ومسلم ومسلمة ذنوب ستین سنة ویَعتق من النار ضعف ما أعتق فی شهر رمضان ولیلة القدر ولیلة الفطر ولَدرهمٌ فیه بألفِ درهمٍ لإخوانک العارفین، فأفضل على إخوانک فی هذا الیوم وَسُرَّ فیه کلَّ مؤمنٍ ومؤمنةٍ. ثُمَّ قال: یا أهل الکوفة! لقد أعطیتم خیراً کثیراً، وإنکم لممن امتحن اللهُ قلبَه للإیمان مستذلّون مقهورون ممتحنون یُصب علیکم البلاء صباً ثم یکشفه کاشفُ الکربِ العظیمِ والله لو عَرف الناسُ فضلَ هذا الیومِ بحقیقته، لصافحتهم الملائکةُ فی کلِّ یَومٍ عشرَ مَرَّاتٍ، ولو لا أنی أکرهُ التطویلَ لذکرتُ فضلَ هذا الیومِ، وما أعطی الله عزوجل لمن عرفه ما لا یُحصی بعددٍ. مصباح المتهجد، الشیخ الطوسی، ج1، ص737.

محمد بن ابی نصر چنین روایت کرده است: ما در مجلسى پُر از مردمان، نزد امام رضا علیه‌السلام بودیم که صحبت از روز غدیر شد، برخی از افراد آن را انکار کردند، امام رضا علیه‌السلام فرمود: پدرم از پدرش علیهماالسلام برایم چنین نقل کرده است: همانا روز غدیر در آسمان، از غدیر در روی زمین مشهورتر است، و امام رضا علیه‌السلام روایت را ادامه داد تا این‌که فرمود: ای پسر ابی نصر، هرکجا بودی سعی کن در روز غدیر، کنار حرم امیرالمؤمنین علیه‌السلام باشی؛ زیرا خداوند متعال گناهان شصت سال هر زن و مرد مؤمن و مسلمان را می‌آمرزد، و دو برابر افرادی را که در ماه رمضان و شب قدر و شب عید فطر از جهنَّم آزاد کرده است، [آن روز] آزاد می‌کند، و هرآینه درهمی که در روز غدیر به‌برادران با معرفت و شناخت خود بدهی، مساوی است با هزار درهم در غیر آن روز، پس در این روز از زیادی مال خود به‌برادرانت بده، و در این روز هر زن و مرد مؤمن را شاد کن. سپس فرمود: ای کوفیان، خداوند به‌شما خیر زیادی را عطا فرموده است، و همانا شما از کسانی هستید که خداوند دلِ آنان را برای ایمان، مصفّا و مهذَّب نموده است، و به‌شما به‌چشم خواری نگاه کرده‌اند، و مغلوب واقع شده‌اید، و شما با بلاها و مصیبت‌ها در آزمایش الهی قرار گرفته‌اید، بر شما بلاهای زیادی وارد می‌شود، سپس برطرف‌کندة غم وغصّه‌های زیاد و بزرگ، آنها را از شما برمی‌دارد، و به‌خدا قسم، اگر مردم واقعاً برتری این روز را بشناسند، هرآینه فرشتگان در هر روز ده بار با آنان مصافحه می‌کردند [دست می‌دادند]، و اگر این نبود که من از طولانی کردنِ سخن خوشم نمی‌آید، برتریِ این روز را و آن چیزهای غیر قابل شمارشی که خداوند عزوجل برای کسی که این روز را بشناسد، عطا می‌کند، ذکر می‌کردم.

روایت98-چهار ویژگی ساکنان اعلی علیین

عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ رَحِمَهُ اللَّهُ، عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَلَیْهِماالسَّلَامُ، قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: وَ أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ أَسْکَنَهُ اَللَّهُ فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ فِی غُرَفٍ فَوْقَ غُرَفٍ فِی مَحَلِّ اَلشَّرَفِ کُلِّ اَلشَّرَفِ مَنْ آوَى اَلْیَتِیمَ وَ نَظَرَ لَهُ فَکَانَ لَهُ أَباً وَ مَنْ رَحِمَ اَلضَّعِیفَ وَ أَعَانَهُ وَ کَفَاهُ وَ مَنْ أَنْفَقَ عَلَى وَالِدَیْهِ وَ رَفَقَ بِهِمَا وَ بَرَّهُمَا وَ لَمْ یَحْزُنْهُمَا وَ مَنْ لَمْ یَخْرِقْ بِمَمْلُوکِهِ وَ أَعَانَهُ عَلَى مَا یُکَلِّفُهُ وَ لَمْ یَسْتَسْعِهِ فِیمَا لَمْ یُطِقْ. الأمالی للطوسی، المجلس السابع، ح21، ص294. روایت مورد بحث استاد جرجانی در تاریخ 3/4/1402، منزل آقای شیخ‌الاسلامی.

از ابوحمزة ثمالی رحمه الله نقل شده است که او از امام باقر علیه‌السلام نقل می‌کند و می‌گوید: شنیدم که ایشان می‌فرمود: و چهار عمل است که هرکس از مؤمنان این چهار صفت در او باشد، خداوند او را در اَعلی علّیین [آیت‌الله جرجانی: عوالِم یا عالَم دنیا است و یا عالَم علّیین است که ماورای این عالم است و جسم ائمه از این عالَم (علّیین) خلق شده است و روح ما از زیادی گِلِ جسمِ ائمه خلق شده است، و جسم ما هم از عالَم خاک است، و یا عالم أعلی علیین است که ارواح پیغمبران و ائمه از این عالَم خلق شده است. انسان را به‌عالَمی می‌برند که ارواح ائمه از آنجا (أعلی علیین) خلق شده است.] جای می‌دهد در اتاق‌هایی که بالاترین اتاق‌ها است، در محلّ کاملاً با شرافت [و در پناه خدا است و کسی که در پناه خدا باشد از هر بلایی در امان است]: 1-هرکس یتیم را پناه دهد و پدرانه به‌او نگاه کند، 2-و هرکس به‌ناتوان محبّت و او را یاری و بی‌نیازش کند، 3-و هرکس بر پدر و مادرش انفاق و به‌آنان نیکی کند، اگر فرزند تمکّن مالی دارد و آنان نیازمندند، انفاق مالی، و گرنه محبّت و ادبش را انفاق کند، انفاق عام است، و آنان را ناراحت نکند، 4- و هرکس نسبت به‌زیر دست و کارگرش سخت‌گیری نکند نه این‌که تا توان دارد از او کار بکشد و بر کارهایی به‌دوشش می‌گذارد او را یاری کند و او را به کاری که طاقت ندارد مجبورش نکند.

روایت 97-نُه برکت صلة رحم در دو روایت

1-عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ: قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ علیه‌السلام:‌ صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُزَکِّی الْأَعْمَالَ‌ وَ تُنْمِی الْأَمْوَالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَى وَ تُیَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ‌. اصول کافی، ثقةالاسلام کلینی، ترجمة سید جواد مصطفوی، ج3، ص221. موضوع فرمایشات استاد جرجانی در تاریخ 3/4/1402، منزل آقای شیخ‌الاسلامی.

از ابوحمزة ثمالی نقل شده است که گفت: امام باقر علیه‌السلام فرمود: دید و بازدید فامیلی باعث پاک شدن اعمال، زیاد شدن اموال، دور کردن بلا، و اسان شدن حساب و طولانی شدن عمر می‌گردد.

2-عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه‌السلام قَالَ: صِلَةُ الْأَرْحَامِ‌ [الرحم] تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْکَفَّ وَ تُطَیِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ. الکافی، ط الاسلامیة، الشیخ الکلینی، ج2، ص152.

ابوحمزة ثمالی می‌گوید: امام باقر علیه‌السلام فرمود: ارتباط خویشاوندی، انسان را خوش‌اخلاق، و با سخاوت، و نفس را پاکیزه، و روزی را زیاد کرده، و مرگ را به‌تأخیر می اندازد.

 

روایت96-هیجده زینتِ اخلاقی از امام جواد علیه‌السلام

وقال [الجواد] علیه‌السلام: العفافُ زینةُ الفقر، والشکرُ زینةُ الغَناء، والصبر زینة البلاء، والتواضع زینة الحسب، والفصاحة زینة الکلام، والعدل زینة الإیمان، والسکینة زینة العبادة، والحفظ زینة الروایة، وخفض الجناح زینة العلم، وحسن الأدب زینة العقل، وبسط الوجه زینة الحلم، والإیثار زینة الزهد، وبذل المجهود زینة النفس، وکثرة البکاء زینة الخوف، والتقلّل زینة القناعة، وترک المنّ زینة المعروف، والخشوع زینة الصلاة، وترک ما لا یعنی زینة الورع. موسوعة الإمام الجواد علیه‌السلام، اللجنة العلمیة فی مؤسسة ولی العصر علیه‌السلام للدراسات الإسلامیّة، ج2، ص371. کشف الغمة، الإربلی، ج3، ص491. با استفاده از فرمایشات استاد جرجانی، در تاریخ26/3/1402 مسجد جوادالأئمه علیهم‌السلام، و تاریخ 27/3/1402 جلسه منزل شیخ‌الاسلامی.

امام جواد علیه‌السلام فرمود: زینتِ ناداری، عزت نفس است، و زینتِ ثروتمندی، به‌جا مصرف کردن است، و زینتِ گرفتاری، بردباری است، و زینتِ بزرگ بودن از نظرِ فامیل، فروتنی است، و زینتِ سخن، زدودن آن است از ناهنجاری‌هاى گفتار است، و زینتِ ایمان، عادل بودن و دوری از ستم است، و زینتِ عبادت، آرامش و طمأنینه و تأنّی است، و زینتِ نقل قول کردن، به‌خاطر سپردن و عمل کردن است، زینتِ دانش، نرمخویی و خضوع و خشوع و دوری از غرور علمی است، و زینتِ عقل، با ادب بودن است، و زینتِ سعة صدر، گشاده‌رویی و عبوس نبودن است، و زینتِ زهد و دل نبستن به‌دنیا، دیگران را بر خود ترجیح دادن است، و زینتِ نفس، به‌کار بردن تمام توانایى خود است، و زینتِ ترسِ از خدا، گریة زیاد است، و زینتِ قناعت، به‌اندک بسنده کردن است، و زینتِ انجامِ کارِ خوب، منّت نگذاشتن است، و زینتِ نماز، خاشع بودن است، و زینتِ دوری از گناه و معصیت، ترکِ کارها و چیزهای بی‌فایده است.

روایت95-تمثیلی زیبا برای توبة نصوح

عن ابنِ عباس قال: قال معاذُبنُ جبلٍ: یا رسولَ الله، ما التوبةُ النصوحُ؟ قال: أن یتوبَ التائبُ ثم لایرجعُ فی ذنبٍ کما لایعودُ اللَّبنُ إلی الضرعِ. مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، الشیخ أبوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی، ج5، ص318.

ابن عباس می‌گوید: معاذ بن جبل عرض کرد: یا رسول الله، توبة نصوح چیست؟ فرمود: توبه‌ای است که توبه‌کننده انجام می‌دهد و دیگر به‌گناه برنمی‌گردد، همان‌گونه که شیر به‌پستان برنمی‌گردد.

روایت94-پسر آدم، داری با خودت چه کار می‌کنی؟!

قَالَ دَاوُدُ بْنُ سُلَیْمَانَ الْغَازِی الْقَزْوِینِیُّ: حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِی مُوسَى، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ، عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ، عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِمُ‌السَّلَامُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: یَا ابْنَ آدَمَ مَا تُنْصِفُنِی، أَتَحَبَّبُ إِلَیْکَ بِالنِّعَمِ، وَ تَتَمَقَّتُ إِلَیَّ بِالْمَعَاصِی، خَیْرِی إِلَیْکَ مُنْزَلٌ، وَ شَرُّکَ إِلَیَّ صَاعِدٌ، وَ لَا یَزَالُ مَلَکٌ کَرِیمُ یَعْرُجُ إِلَیَّ عَنْکَ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ بِعَمَلٍ قَبِیحٍ، یَا ابْنَ آدَمَ‌ لَوْ سَمِعْتَ وَصْفَکَ مِنْ غَیْرِکَ وَ أَنْتَ لَا تَدْرِی مَنِ الْمَوْصُوفُ إِذَنْ لَسَارَعْتَ إِلَى مَقْتِهِ‌. کتاب الأمالی، للمفید، مجلس22، ح7، ص827. با استفاده از منبر استاد جرجانی در منزل خودشان در تاریخ 24/3/1402.

از داوود بن سلیمان رزمندة قزوینی نقل شده است که گفت: امام رضا  از پدران بزرگوارش علیهم‌السلام برای ما نقل کرد که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود که خداوند تبارک وتعالی فرمود: ای پسر آدم، تو با من از در انصاف وارد نشدی؛ من با نعمت‌هایی که به‌تو دادم با تو طرح دوستی ریختم، ولی تو با نافرمانی‌ها با من از در دشمنی وارد شدی، خوبی‌هایم بر تو نازل می‌شود، و بدی‌های تو به‌سوی من بالا می‌آید، و پیوسته فرشته‌ای صادق هر صبح و شام، به‌سوی من بالا می‌آید و از این‌که تو کار زشتی انجام دادی بر من خبر می‌آورد، ای پسر آدم، اگر توصیف خودت را از دیگری بشنوی و ندانی که دارد راجع به‌چه کسی صحبت می‌کند، تو در دشمنی با آن فرد موردِ نظر، سرعت می‌گرفتی!

روایت93-چهار سخن دو فرشته در هر صبح و شام با یکدیگر

قالَ رسولُ اللهِ صلّى اللّهُ عَلَیهِ و آلِه وَ سَلَّمَ: ما مِن یومٍ طلع فجرُه و لا لیلةٍ غاب شفقُها إلّا و ملکان یتجاوبانِ بأربعةِ أصواتٍ یقول أحدهما: یا لیتَ هذا الخلق لم یُخلَقُوا، و یقول الآخرُ: یا لیتَهم إذ خُلقوا علموا لما ذا خُلقوا، فیقول الآخرُ: و یا لیتهم إذ لم یَعلموا لما ذا خُلقوا عملوا بما عَلِمُوا، فیقول الآخر: و یا لیتَهُم إذ لم یَعمَلُوا بما عَلِمُوا تابوا ممّا عَمِلُوا. المحجة البیضاء، الفیض الکاشانی، ج7، ص93.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ روزی نیست که صبح صادقش طلوع کند و هیچ شبی نیست که سرخى نور خورشیدش پنهان شود، مگر آن‌که دو فرشته به‌چهار صدا با یکدیگر گفتگو کرده و به‌هم پاسخ می‌دهند: یکی از آن‌ها می‌گوید: ای کاش این مخلوقات آفریده نمی‌شدند، و دیگری می‌گوید: ای کاش حال که خلق شدند، می‌دانستند که برای چه آفریده شده‌اند، و دیگری می‌گوید: و ای کاش اگر ندانستند برای چه آفریده شده‌اند، به‌آنچه می‌دانستند عمل می‌کردند، و چهارمی می‌گوید: ای کاش حالا که به‌آنچه دانستند عمل نکردند، لا اقل از اعمال بد خود توبه می‌کردند.

روایت92-پاسخ امام رضا علیه‌السلام به‌عبدالله بن جندب در تفسیر آیة نور

عن عبداللهِ بن جندب، قال: کتبتُ إلی أبى الحسن الرضا علیه‌السلام أسأل عن تفسیر هذه الآیة «اللهُ نور السموات و الارضِ... و الله بکل شئ علیم». سوره نور (24) آیه35. فکتبَ إلیَّ الجوابَ: أمَّا بعد فإنّ محمّداً کان أمینَ اللهِ فى خلقِه، فلمّا قُبضَ النَّبىُّ کنّا أهلُ البیتِ ورثتَه، فنحن اُمناءُ الله فى أرضه، عندنا علمُ المنایا و البَلایا و أنسابُ العرب و مولدُ الإسلام، و ما من فئةٍ تضلّ مائةٌ به و تهدى مائةٌ به إلّا و نحن نعرف سائقَها و قائدَها و ناعقَها، و إنّا لنعرف الرّجلَ إذا رأیناه بحقیقةِ الإیمانِ و حقیقةِ النِّفاقِ و إنَّ شیعتَنا لمکتوبونَ بأسمائِهم و أسماءِ آبائِهم، أخَذَ اللهُ علینا و علیهم المیثاقَ، یوردون موردَنا، ویدخلون مدخَلنا، لیس علی ملّةِ الإسلامِ غیرُنا و غیرُهم إلی یومِ القیامةِ، نحن آخذون بحجزةِ نبیِّنا، و نبیُّنا آخذٌ بحجزةِ ربِّنا، و الحجزةُ النور، و شیعتُنا آخذون بحجزَتنا، من فارقَنا هلک، و من تبعنا نجا، و المفارق لنا و الجاحد لولایتنا کافرٌ، و متَّبعنا و تابعُ أولیائِنا مؤمنٌ، لایحبُّنا کافر، و لا یبغِضنا مؤمنٌ، و مَن مات و هو یحبُّنا کان حقّاً علی اللهِ أن یبعثه معنا، نحن نورٌ لمن تبعنا، و هدیً لمَن اهتدى بنا، و مَن لم یکن منّا فلیسَ من الإسلامُ فى شى‏ءٍ، و بنا فتح اللهُ الدینَ و بنا یختمه، و بنا أطعمَکم اللهُ عشبَ الأرضِ، و بنا أنزل اللهُ قَطر السماء، و بنا آمنکم اللهُ من الغرق فى بحرکم و من الخسفِ فى برّکم، و بنا نفعکم اللهُ فى حیاتکم، و فى قبورِکم، و فى محشرِکم، و عند الصّراطِ، و عند المیزانِ، و عند دخولِکُمُ الجنانَ. تفسیر القمی، علی بن ابراهیم القمی، مطعبة النجف، ج2، ص104.

از عبدالله بن جندب نقل شده که گفت: نامه‌ای به‌امام رضا علیه‌السلام نوشتم و در آن در مور تفسیر آیة 35 سوره نور سؤال کردم. حضرت در جواب نامة من مرقوم فرمود: اَمّا بعد، پس همانا محمّد امین خدا در میان مخلوقاتش بود، پس چون پیامبر از دنیا رفت ما خاندانش وارثان او شدیم، پس ما امینان خدا در زمینش هستیم، در نزد ما علم مرگ‌ها، و بلاها و تبار عرب و زادگاه اسلام است، و هیچ گروهی نیست که به‌واسطة آن گروه صد نفر گمراه گردند و به‌وسیلة او صد نفر هدایت گردند، مگر آن‌که ما جلودارش را و رهبرش را و دعوت کنندة آن را می‌شناسیم، و همانا ما هرگاه مردی را می‌بینیم او را با حقیقت ایمان و حقیقت نفاق می‌شناسیم، و همانا شیعیان ما بر اساس اسماء خودشان و اسماء پدرانشان نوشته شده هستند، خدا برای ما از آنان پیمان گرفته، هرجا ما وارد شویم آنها هم وارد می‌شوند، و هرجا ما داخل شویم آنها هم داخل می‌شوند، تا روز قیامت غیر از ما و غیر از شیعیان ما، بر آیین اسلام هیچ کس نیست، ما دامان [نور] پیامبرمان را می‌گیریم، و پیامبرمان هم دامن [نور] پروردگارمان را می‌گیرد، و منظور از دامان، نور است، و شیعیان ما هم دامان [نور] ما را می‌گیرند، هرکه از ما جدا شود [و از ما خاندان پیروی نکند] هلاک شده و هرکس از ما پیروی کند، نجات یافته است و کسی که از ما جدا شود و ولایت ما را انکار کند، کافر است، و هرکه از ما تبعیت کند و و از دوستان ما پیروی کند مؤمن است، هیچ کافری ما را دوست ندارد، و هیچ مؤمنی با ما دشمن نیست، و هرکس بمیرد در حالی که ما را دوست می‌دارد، حقّی است بر گردن خدا که او را با ما برانگیزاند، ما برای پیروانمان نوریم، و برای کسانی که به‌وسیلة ما هدایت یابند راهنما هستیم، و هرکس از ما نباشد به‌هیچ وجه داخل در اسلام نیست، و به‌وسیلة ما خداوند دین را شروع کرد و به‌وسیلة ما آن را پایان می‌دهد، و به‌وسیلة ما خداوند شما را از گیاهان روی زمین اطعام می‌کند، و به‌وسیلة ما خدا باران آسمان را نازل می‌کند، و به‌وسیلة ما خداوند شما را از غرق شدن در دریایتان و فرو رفتن در بیابانتان، ایمن دارد، و به‌وسیلة ما خداوند در زندگیتان، و در قبورتان، و در محشرتان، و هنگام عبور از صراط، و هنگام میزان اعمال، و هنگام داخل شدنتان به‌بهشت، نفع می‌دهد.  

روایت91-حکمت‌های تأخیر استجابت دعا

عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ علیه‌السلام جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی قَدْ سَأَلْتُ اللَّهَ حَاجَةً مُنْذُ کَذَا وَ کَذَا سَنَةً وَ قَدْ دَخَلَ قَلْبِی مِنْ إِبْطَائِهَا شَیْ‌ءٌ فَقَالَ یَا أَحْمَدُ إِیَّاکَ وَ الشَّیْطَانَ أَنْ یَکُونَ لَهُ عَلَیْکَ سَبِیلٌ حَتَّى یُقَنِّطَکَ إِنَّ أَبَا جَعْفَرٍ علیه‌السلام کَانَ یَقُولُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ یَسْأَلُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حَاجَةً فَیُؤَخِّرُ عَنْهُ تَعْجِیلَ إِجَابَتِهِ حُبّاً لِصَوْتِهِ وَ اسْتِمَاعِ نَحِیبِهِ‌ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ مَا أَخَّرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ مَا یَطْلُبُونَ مِنْ هَذِهِ الدُّنْیَا خَیْرٌ لَهُمْ مِمَّا عَجَّلَ لَهُمْ فِیهَا وَ أَیُّ شَیْ‌ءٍ الدُّنْیَا إِنَّ أَبَا جَعْفَرٍ علیه‌السلام کَانَ یَقُولُ یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یَکُونَ دُعَاؤُهُ فِی الرَّخَاءِ نَحْواً مِنْ دُعَائِهِ فِی الشِّدَّةِ لَیْسَ إِذَا أُعْطِیَ فَتَرَ فَلَا تَمَلَّ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِمَکَانٍ‌ وَ عَلَیْکَ بِالصَّبْرِ وَ طَلَبِ الْحَلَالِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ إِیَّاکَ وَ مُکَاشَفَةَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ نَصِلُ مَنْ قَطَعَنَا وَ نُحْسِنُ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَیْنَا فَنَرَى وَ اللَّهِ فِی ذَلِکَ الْعَاقِبَةَ الْحَسَنَةَ إِنَّ صَاحِبَ النِّعْمَةِ فِی الدُّنْیَا إِذَا سَأَلَ فَأُعْطِیَ طَلَبَ غَیْرَ الَّذِی سَأَلَ وَ صَغُرَتِ النِّعْمَةُ فِی عَیْنِهِ فَلَا یَشْبَعُ مِنْ شَیْ‌ءٍ وَ إِذَا کَثُرَتِ النِّعَمُ کَانَ الْمُسْلِمُ مِنْ ذَلِکَ عَلَى خَطَرٍ لِلْحُقُوقِ الَّتِی تَجِبُ عَلَیْهِ وَ مَا یُخَافُ مِنَ الْفِتْنَةِ فِیهَا أَخْبِرْنِی عَنْکَ لَوْ أَنِّی قُلْتُ لَکَ قَوْلًا أَ کُنْتَ تَثِقُ بِهِ مِنِّی فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِذَا لَمْ أَثِقْ بِقَوْلِکَ فَبِمَنْ أَثِقُ وَ أَنْتَ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ قَالَ فَکُنْ بِاللَّهِ أَوْثَقَ فَإِنَّکَ عَلَى مَوْعِدٍ مِنَ اللَّهِ أَ لَیْسَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ‌ [سوره بقره (2) آیه 186.] وَ قَالَ‌ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ‌[سوره زمر (39) آیه 53.] وَ قَالَ‌ وَ اللَّهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا [سوره بقره (2) آیه268] فَکُنْ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَوْثَقَ مِنْکَ بِغَیْرِهِ وَ لَا تَجْعَلُوا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا خَیْراً فَإِنَّهُ مَغْفُورٌ لَکُمْ. اصول کافی، للکلینی، ترجمه سید هاشم رسولی، ج4، بَابُ مَنْ أَبْطَأَتْ عَلَیْهِ الْإِجَابَةُ، ح1، ص243.

احمد بن محمد بن ابی نصر می‌گوید: به‌امام رضا علیه‌السلام عرض کردم: جانم به‌قربانت، من از فلان و فلان سال، از خدا چیزی خواستم و به‌خاطر برآورده نشدنش دچار شک شده‌ام! فرمود: احمد، از شیطان بپرهیز، مبادا بر تو مسلَّط گردد تا تو را نا امید گرداند، همانا امام باقر علیه‌السلام می‌فرمود: همانا مؤمن از خدای متعال درخواستی می‌کند و خدا چون صدای و ضجّه و ناله‌اش را دوست دارد، در برآوردن حاجتش عجله نمی‌کند. سپس امام رضا علیه‌السلام فرمود: به‌خدا قسم، آن (حاجاتی) را که خداوند از مؤمنان به‌تأخیر انداخته، که عبارت است از حاجاتی که مربوط به‌این دنیای آنان است، برای آنان بهتر است از آن حاجاتی که برای آنان در این دنیا به‌سرعت به‌آنها داده است، و دنیا چه چیزی هست؟ همانا امام باقر علیه‌السلام می‌فرمود: برای مؤمن سزاوار است که دعایش در آسانی مانند دعای او در سختی باشد، نه این‌که اگر حاجتش برآورده شد، [از دعا و راز و نیاز و ناله و ضجّه] سُست شود، پس از دعا خسته نشو؛ زیرا دعا در نزد خدا جایگاه ویژه‌ای دارد، و بر تو باد به‌بردباری و به‌دنبال روزی حلال رفتن، و صلة رحم، و از دشمنی آشکار با مردم بپرهیز؛ زیرا ما خاندان پیامبر با کسی که با ما قطع کرده ارتباط برقرار می‌کنیم، و به‌کسی که به‌ما بدی کرده خوبی می‌کنیم، پس به‌خدا قسم، در این کارهای خود، خوش عاقبتی را می‌بینیم، همانا صاحبِ نعمت در این دنیا، اگر چیزی را درخواست کرد و داده شد، درخواست جدیدی خواهد داشت، و نعمت در نظرش کوچک می‌آید، و از هیچ چیز سیر نمی‌شود، و هرگاه نعمت‌ها زیاد گردد، مسلمان از این ناحیه در خطر خواهد بود؛ به‌خاطر وظایفی که به‌گردنش می‌افتد، و هم به‌خاطر آنچه که ترسیده می‌شود، که عبارت است از امتحان شدن در این نعمت‌ها. از خودت برایم بگو: اگر من به‌تو قولی بدهم، آیا به‌آن قولی که دادم، از طرف من، اعتماد می‌کنی؟ احمد می‌گوید: عرض کردم: فدایت گردم، اگر من به‌قول شما اعتماد نکنم پس به‌قول چه کسی اعتماد کنم، در حالی که شما دلیل خدا بر مخلوقاتش هستید؟! فرمود: پس به‌خدا اعتماد و اطمینانت بیشتر باشد؛ زیرا خدا به‌تو وعده داده است که دعایت را مستجاب خواهد کرد، آیا خدای عزوجل نمی‌فرماید: و چون بندگانم از تو دربارة من بپرسند، همانا من [به‌آنها] نزدیکم و دعای دعاکننده را وقتی که مرا بخواند، پاسخ می‌دهم. و فرموده است: از رحمت و آمرزش خدا ناامید نشوید. و فرموده است: و خدا به‌شما آمرزش و بخشش خود را وعده می‌دهد. پس اعتمادت به‌خدای عزوجل از دیگران بیشتر باشد، و در دلتان جز خوبی چیز دیگری را جای ندهید، که شما آمرزیده شده‌اید.

روایت90-دعا و نفرین شیاطین

قال المعصوم علیه‌السلام: و اذا اخَتَصَمَتْ هِیَ وَ زَوجُها فی‌البَیتِ فَلَهُ فی کُلِّ زاویَةٍ مِن زوایَا البَیتِ شَیطانٌ یُصفِّقُ و یَقولُ: فَرَّحَ اللهُ مَن فَرَّحَنی! حتی إذا اصطلحا خرجوا عمیاء یتعادون یقولون: أذهب الله نور من ذهب بنورنا. لئالی الأخبار، محمد نبی تویسرکانی، ج2، فی ذم المهاجرة سیما أکثر من ثلثة أیام، ص217.

معصوم علیه‌السلام فرمود: هرگاه زن در خانه با شوهرش جرّ و بحث و مشاجره کند، برای ابلیس در هر گوشه‌ای از زوایای اتاق، شیطانی است که (از خوشحالی) کف می‌زند و می‌گوید: خدا هرکس که مرا شاد کرد، مسرور کند! تا زمانی که آن دو با هم آشتی کنند، آن شیاطین با چشم نابینا بیرون می‌روند و (با ناراحتی) می‌گویند: خداوند ببرد نور کسی را که نور ما را برد!